Tình hình thực hiện và những bất cập về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tư pháp
(Ngày đăng :23/03/2020 12:00:00 SA)

Công tác hướng dẫn, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cũng được các cấp, các ngành thực hiện đồng bộ với nhiều hình thức. Từ năm 2014 đến năm 2019, trên toàn tỉnh đã tổ chức, lồng ghép tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến triển khai thi hành và áp dụng Nghị định số 110/2013/NĐ-CP, Nghị định số 67/2015/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 110/2013/NĐ-CP (viết tắt là Nghị định số 67) cho các đối tượng liên quan; tổ chức tuyên truyền kịp thời các quy định về xử phạt VPHC nói chung và xử phạt VPHC trong lĩnh vực tư pháp nói riêng tới cán bộ, công chức và người dân trên địa bàn tỉnh.

Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 110 và Nghị định số 67, nội dung vi phạm chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực: hộ tịch, hôn nhân và gia đình với hành vi vi phạm phổ biến là đăng ký khai sinh quá hạn, tảo hôn, tổ chức tảo hôn, … Nguyên nhân dẫn tới các hành vi VPHC do nhận thức của người dân còn hạn chế, ý thức chấp hành pháp luật chưa cao, nhiều người không ý thức được hành vi tảo hôn là vi phạm pháp luật. Những trường hợp đăng ký khai sinh quá hạn là do người dân chưa chủ động đi đăng ký khai sinh kịp thời, khi đi đăng ký khai sinh chưa đảm bảo giấy tờ theo quy định hoặc sinh con trước thời kỳ hôn nhân và sau khi đăng ký kết hôn mới khai sinh cho con dẫn đến việc đăng ký khai sinh quá hạn.

Việc xử lý vi phạm hành chính chủ yếu do UBND cấp huyện, xã thực hiện, phần lớn mức độ vi phạm được áp dụng với hình thức phạt cảnh cáo do hầu hết các đối tượng vi phạm lần đầu, tính chất của hành vi không quá phức tạp, nguy hiểm. Các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm sau khi nhận quyết định xử phạt đều có ý thức chấp hành, nộp tiền phạt đầy đủ theo quy định của pháp luật nên 100% quyết định ban hành đều được thi hành đúng thời hạn (không phải cưỡng chế thi hành và cũng không có khiếu nại, khởi kiện).

Đối với Thanh tra Sở Tư pháp, đã tiến hành xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền và yêu cầu áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả với nội dung vi phạm về công chứng, sử dụng phiếu lý lịch tư pháp giả (xử phạt 03 cá nhân, với tổng số tiền là 10.000.000 đồng – đã nộp NSNN theo quy định).

Nhìn chung, việc thi hành các Nghị định số 110, số 67 của Chính phủ tại tỉnh không có những vụ việc nổi cộm, phức tạp nhưng qua thực tiễn áp dụng cho thấy các quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, đó là: Mức phạt tiền với các VPHC khi đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn... thấp (từ 300.000 - 500.000 đồng) chưa đủ sức răn đe đối với các đối tượng vi phạm và các đối tượng có ý định vi phạm. Các quy định của pháp luật trong lĩnh vực này chưa đồng bộ, vì Luật Xử lý VPHC năm 2012, Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật xử lý vi phạm hành chính và Nghị định số 110 chỉ quy định xử phạt với các trường hợp vi phạm (không ghi nhận cơ chế xử phạt VPHC đối với cán bộ, công chức) nhưng Điều 12, Luật Hộ tịch năm 2014 lại quy định cán bộ, công chức vi phạm quy định về hộ tịch ngoài bị xử lý kỷ luật theo quy định pháp luật về cán bộ, công chức còn có thể bị xử lý VPHC hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, gây lúng túng cho các cơ quan có thẩm quyền trong quá trình thi hành pháp luật xử lý VPHC. Nghị định số 110 quy định phạt từ 1.000.000 - 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi: đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác; chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ. Trên thực tế, việc xác định thế nào là hành vi chung sống như vợ chồng chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể, gây lúng túng trong việc lập biên bản VPHC làm căn cứ ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm nói trên. Hoặc quy định "Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 - 1.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn”, song lại chưa có quy định cụ thể đối tượng nào sẽ bị xử phạt đối với hành vi vi phạm này.

Về thời điểm để tính thời hiệu xử phạt VPHC đối với các hành vi VPHC đã kết thúc được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm (theo quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 6 Luật Xử lý VPHC năm 2012), nhưng áp dụng vào những VPHC trong lĩnh vực tư pháp như: khai sinh, kết hôn thì đa số đều hết thời hiệu để xử phạt nên không đảm bảo được tính răn đe. Một số vi phạm như: đăng ký khai tử quá thời hạn; sửa chữa, tẩy xóa, làm sai lệnh bản chính để chứng thực bản sao; làm chứng sai sự thật về việc sinh... lại không có quy định xử phạt VPHC. Ngược lại lại không được quy định trong Nghị định số 110 nên không bảo đảm nguyên tắc "mọi hành vi vi phạm hành chính được phát hiện phải được xử lý kịp thời”.

Với những bất cập nêu trên cần được cấp có thẩm quyền xem xét, hoàn thiện./.

Thanh tra Sở